WIBOR i kredyty mieszkaniowe w Polsce – dlaczego płacimy więcej niż Niemcy?
WIBOR w Polsce – mechanizm bankowy czy narzędzie do maksymalizacji zysków?
W ostatnich tygodniach na wielu portalach pojawiły się artykuły na temat wysokich kosztów kredytów mieszkaniowych w Polsce. Jeden z nich, zatytułowany „Polacy płacą blisko dwa razy więcej niż Niemcy. Kredyty mieszkaniowe są tu najdroższe w całej UE”, przyciągnął moją uwagę. Ten temat wzbudził moje zainteresowanie, ponieważ potwierdza on obawy, że WIBOR i kredyty mieszkaniowe w Polsce mogą być mechanizmem, który pozwala bankom na nadmierne zyski.
WIBOR, czyli Warsaw Interbank Offered Rate, to wskaźnik, który ma kluczowe znaczenie dla ustalania oprocentowania kredytów w Polsce. Dlaczego jednak Polacy płacą za kredyt mieszkaniowy blisko dwa razy więcej niż Niemcy? Głównym powodem może być to, że WIBOR w Polsce nie zawsze odzwierciedla rzeczywiste warunki rynkowe. Oprocentowanie kredytów mieszkaniowych w Polsce jest najwyższe w Unii Europejskiej, a dodatkowo kredyty te są obarczone mechanizmem WIBOR.
Co to jest WIBOR?
WIBOR to wskaźnik, który teoretycznie powinien odzwierciedlać koszt pożyczania pieniędzy między bankami. W praktyce jednak, WIBOR w Polsce ustalany jest na podstawie deklaracji banków, a nie rzeczywistych transakcji. To rodzi pytania o jego wiarygodność jako wskaźnika rynkowego.
WIBOR wpływa bezpośrednio na wysokość oprocentowania kredytów mieszkaniowych. Im wyższy WIBOR, tym wyższe odsetki płacą kredytobiorcy. To z kolei przekłada się na wyższe miesięczne raty kredytowe. W czasach niskich stóp procentowych, WIBOR jest relatywnie niski, co może skutkować niższymi ratami. Jednak gdy stopy procentowe rosną, WIBOR także wzrasta, co prowadzi do znacznych obciążeń dla kredytobiorców.
Narzędzie banków?
Nie brakuje opinii, że WIBOR może być wykorzystywany przez banki do zwiększania swoich zysków kosztem klientów. W szczególności w okresach, gdy stopy procentowe rosną, WIBOR może działać jak narzędzie umożliwiające bankom szybkie dostosowanie cen kredytów, niekoniecznie w pełni odzwierciedlające realia rynkowe. Banki bronią się jednak, twierdząc, że WIBOR jest transparentnym wskaźnikiem, który zapewnia stabilność i przewidywalność na rynku finansowym.
Zakładam, że żaden bank w Polsce nie był i nie jest zmuszony do zaciągania pożyczki od innego banku komercyjnego, w celu udzielania kredytu, gdyż banki mają duże rezerwy. Więc dlaczego jesteśmy obciążani tak wysokimi ratami, w skład których odsetki stanowią aż 80% raty? Odsetki, czyli zysk banku, w powyższych okolicznościach pokazują, że są to zyski niekoniecznie uprawnione.
Bezwzględny zysk z tego tytułu potwierdzają wyniki finansowe banków. Główny Urząd Statystyczny podał, że wynik finansowy netto sektora bankowego w 2022 r. wyniósł 12,4 mld zł, wobec 6,1 mld zł w poprzednim roku. Suma bilansowa banków ogółem w końcu 2022 r. była wyższa niż rok wcześniej o 6,5% i wyniosła 2 723,5 mld zł. Wartość depozytów sektora niefinansowego wzrosła o 6,5% do 1 637,0 mld zł. Z kolei wynik finansowy netto sektora bankowego w 2023 roku wyniósł 27,6 mld zł. Sektor zanotował miliardowe zyski – ponad dwa razy większe niż w poprzednim roku.
Czy WIBOR jest uczciwy?
WIBOR, jak każdy mechanizm rynkowy, powinien działać w sposób uczciwy i transparentny. Jeśli staje się narzędziem do maksymalizacji zysków kosztem konsumentów, konieczne są zmiany. Stabilność rynku finansowego opiera się na zaufaniu, a zaufanie trudno odbudować, gdy raz zostanie nadszarpnięte.
Z własnego doświadczenia wiem, że banki mogą wykorzystywać WIBOR do obciążania klientów wyższymi odsetkami. W trakcie zaciągania kredytu zapytałem bank, czy był zmuszony pożyczyć pieniądze od innego banku komercyjnego. Odpowiedź była przecząca, co nasuwa pytanie: dlaczego mój kredyt jest obciążony tak wysokimi odsetkami wynikającymi z WIBOR, skoro bank nie korzystał z tego narzędzia?
Dlaczego WIBOR wpływa na wysokość rat?
Zakładam, że żaden bank w Polsce nie był zmuszony do zaciągania pożyczki od innego banku komercyjnego w celu udzielania kredytów mieszkaniowych. Banki dysponują dużymi rezerwami, więc obciążenie nas, klientów, wysokimi ratami wydaje się nieuzasadnione. Odsetki, które wynoszą nawet 80% raty, mogą być nadmiernym zyskiem banków.
Brak wsparcia ze strony przedstawicieli naszego kraju w tej kwestii zmusza obywateli do podejmowania działań na własną rękę. W efekcie wielu z nas jest zmuszonych do wstępowania na drogę sądową, aby bronić swoich praw.
Wzrost stóp procentowych a WIBOR
Warto również wspomnieć, że od października 2021 do października 2022 roku w Polsce trwał cykl podwyżek stóp procentowych. Stopa referencyjna Narodowego Banku Polskiego wzrosła z poziomu 0,1% do 6,75%. Te podwyżki miały na celu zahamowanie inflacji, która w styczniu 2024 roku wyniosła 3,9% rok do roku. To znacznie niższy wynik niż we wrześniu 2021 roku, kiedy inflacja wynosiła 5,9%, co rodzi pytania o decyzje Rady Polityki Pieniężnej dotyczące stóp procentowych.
Stąd zachodzi pytanie, dlaczego Rada Polityki Pieniężnej nie obniża stóp procentowych, pomimo niższej inflacji niż we wrześniu 2021 r., kiedy stopy procentowe były na poziomie 0,1%.
Grzegorz Bebłowski
Doświadczony ekspert w dziedzinie zamówień publicznych, działający w branży od 2007 roku. Jako pełnomocnik Ogólnopolskiego Porozumienia Organizacji Samorządowych, przyczynił się do istotnych zmian legislacyjnych, co zostało docenione medalami i wyróżnieniami. Posiada solidne wykształcenie prawnicze i ekonomiczne z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego oraz Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie.
Jako biegły sądowy i członek Polskiego Stowarzyszenia Rzeczoznawców i Biegłych Sądowych, publikuje artykuły i bierze udział w debatach branżowych, dbając o najwyższe standardy etyczne w swojej pracy.
Jako biegły sądowy i członek Polskiego Stowarzyszenia Rzeczoznawców i Biegłych Sądowych, publikuje artykuły i bierze udział w debatach branżowych, dbając o najwyższe standardy etyczne w swojej pracy.
